Isparta, Türkiye’nin tarımsal üretiminde önemli bir yere sahip olan bir şehir. Özellikle meyve ve çiçek üretimi ile öne çıkan bu bölge, son dönemde yaşanan zirai don olayı nedeniyle büyük kayıplar yaşıyor. Elma, gül, kiraz ve kayısı gibi birçok tarım ürünü, aniden düşen sıcaklıklar nedeniyle zarar gördü. Üreticiler, bu durumun kendilerine olan etkilerini ve gelecekteki olası projektif kayıpları konuşuyor.
Zirai don, halk arasında “göz donu” olarak bilinen ve bitkilerin büyüme dönemlerinde aniden meydana gelen soğuk hava olaylarıdır. Genellikle gece saatlerinde görülen bu olay, özellikle bahar aylarında, bitkilerin çiçeklenme dönemine denk geldiğinde büyük zorluklar yaratır. Sıcaklıkların sıfırın altında seyretmesi, birçok tarım ürününün çiçeklerinin ve sürgünlerinin zarar görmesine yol açar. Isparta'da yaşanan bu olumsuz hava koşulları, üreticilerin işlerini ciddi şekilde etkileyerek büyük mali kayıplara neden oldu.
Isparta'da meydana gelen zirai don, özellikle elma ve gül üretimi yapan çiftçileri derinden etkiledi. İstatistiklere göre, 2023 yılının bahar mevsiminde meydana gelen bu olay, elma ağaçlarının yaklaşık %60'ını etkiledi. Bilhassa yüksek rakımlı bölgelerde, sıcaklıklar aniden sıfıra kadar düştü ve bu durum, çiçeklenme dönemindeki elma ağaçlarının büyük bölümünün donmasına yol açtı.
Gül üretimi de bu olaydan nasibini aldı. Isparta, Türkiye’nin en büyük gül yağı üretim merkezlerinden biri olarak biliniyor. Ancak yaşanan zirai don, gül çiçeklerinin dökülmesine ve kalite kaybına neden oldu. Gül üreticileri, bu yıl yaşanan kayıpların geçmiş yıllara göre daha fazla olduğunu belirtiyor. Zirai don etkisi, ithal gül ve gül yağı fiyatlarını da yukarı çekip, pazardaki dengeyi bozmaktadır.
Kiraz ve kayısı gibi ağaçlar da benzer şekilde zarar gördü. Zira kiraz sezonu yaklaşırken, kiraz ağaçlarının çiçekleri don başına gelerek, ürün miktarında azalmaya sebep oldu. Kayısı ise bu yıl beklenen verimi veremeyecek gibi görünüyor. Üreticiler, hayal ettikleri hasadı toplayamayacak olmanın derin üzüntüsünü yaşıyor.
Isparta bölgesi, meyve ve çiçek üretiminde her zaman başarılı bir performans sergilemişti. Ancak bu yıl yaşanan zirai don felaketi, sadece iki veya üç hafta süren bir dönemde meydana gelen sıcaklık dalgalanmaları ile tetiklendi. Tarım uzmanları, çiftçilerin bu gibi durumlara karşı daha dikkatli olmaları ve gerekli önlemleri almalarını öneriyor. Özellikle iklim değişikliği nedeniyle artan hava durumu dalgalanmalarının, tarımsal üretimde daha fazla sıkıntıya yol açabileceği belirtiliyor.
Uzmanlar, zirai don olaylarının önlenmesi veya kayıpların en aza indirilmesi için çeşitli yöntemler önermektedir. Bunlar arasında; doğru tür ve çeşit seçimi, ağaçların düzenli bakımı ve özellikle bahar dönemlerinde aniden soğuk havaların belirlenebilmesi için doğru meteorolojik verilere ulaşarak gerekli tedbirlerin alınması yer alıyor. Ayrıca, çiftçilerin don riski olan dönemlerde geçici ısıtıcı sistemler kullanmaları veya su ile bitkilerini sular vitriğin yarılarak, ertesi gün zarar görmüş olan çiçeklerin birkaçını kurtarma şansına sahip olmaları büyük önem taşımaktadır.
Sonuç olarak, Isparta'da yaşanan zirai don felaketi, meyve ve çiçek üreticileri için büyük bir tehdit oluşturdu. Çiftçiler, geçmiş yıllara göre yüksek mali kayıplar yaşamaktadır. Uzmanların önerdiği yöntemler ile gelecekte bu tür doğal olaylara karşı daha hazırlıklı ve güçlü bir duruş sergilemek, bölge tarımının sürdürülebilirliği açısından elzemdir. Tarıma dayalı bir ekonomik yapıya sahip olan Isparta, bu tür olaylarla baş etmek için hem yerel yönetimlerin hem de çiftçilerin işbirliği yapması gereken bir süreçten geçmektedir.
